Selama dua tahun, Thura (bukan nama sebenar) menetap di Malaysia walaupun berisiko ditangkap pihak berkuasa. Kenapa?
Lelaki berusia 21 tahun itu meninggalkan negara asalnya, Myanmar, kerana enggan berkhidmat dalam tentera di sana, dan kini berada di Malaysia tanpa sebarang dokumen perjalanan.
Selain merindui rakan-rakannya di rumah, dia juga terpaksa melupakan impiannya untuk menjadi doktor.
“Sudah tentu, saya merindui kampung saya, negara saya, dan rakan-rakan saya. Saya merindui mereka setiap hari. Tetapi saya tidak mempunyai pilihan kerana saya tidak mahu menjadi anggota tentera dan membunuh orang awam.
"Saya mengorbankan masa depan saya dengan tidak masuk universiti di Myanmar kerana saya tidak mahu berada di bawah rejim diktator," katanya.
Kini, Thura dan mereka yang senasib dengannya sedang mendapatkan bantuan daripada kerajaan Malaysia untuk menghalang mereka daripada dihantar pulang.
“Saya mungkin tinggal di Malaysia dalam keadaan tidak menentu, tetapi saya lebih rela mati atau dipenjarakan di sini daripada kembali hidup di bawah pemerintahan diktator.
“Saya harap kerajaan Malaysia akan membenarkan kami tinggal di sini sehingga peranang tamat. Kemudian kami dengan gembira akan kembali ke Myanmar. Lagipun ia adalah rumah kami,” katanya.
Peguam bela Pertubuhan Etnik Myanmar (MEO) James Bawi Thang Bik berkata sejak rampasan kuasa tentera Myanmar pada 2021, aktivis politik dan hak asasi manusia, serta mereka yang terlibat dalam Pergerakan Ketidaktaatan Sivil (CDM), terus hidup dalam bahaya.
Mereka berisiko terdedah Penindasan Transnasional (TNR) oleh junta Myanmar, katanya, yang menyasarkan penentang yang tinggal di luar negara.
Dia berkata tentera juga mengeluarkan perintah kerahan tenaga, dikenali sebagai undang-undang Perkhidmatan Ketenteraan Rakyat, di mana sehingga 60,000 lelaki dan wanita akan dipanggil ke perkhidmatan ketenteraan mandatori setiap tahun.
“Kami diberitahu bahawa mulai pertengahan April tahun ini, mereka yang bekerja atau belajar di luar negara tidak akan diperbaharui visa untuk memastikan mereka kembali ke perkhidmatan tentera.
"Perintah ini menimbulkan kebimbangan bahawa insiden TNR boleh meningkat secara mendadak dan memaksa aktivis dan mereka yang menentang tentera menghadapi masalah serius," tambahnya.
James menegaskan bahawa tentera Myanmar tidak boleh mengintai atau menculik mangsa untuk menghantar pulang mereka secara paksa.
“Walaupun Malaysia belum meratifikasi Konvensyen Pelarian, ia sepatutnya melindungi pelarian di bawah undang-undang adat antarabangsa dan di bawah konvensyen dan perjanjian antarabangsa yang telah ditandatanganinya.
"Kami merayu dialog dengan pihak berkepentingan utama dalam kerajaan Malaysia untuk mewujudkan definisi yang jelas," tambahnya.
Memetik kehilangan Thuzar Maung pada 2023, James berkata jika kerajaan terus membenarkan tentera Myanmar beroperasi di negara itu secara haram, ia akan menjejaskan kuasa kerajaan Malaysia.
Tambahnya, jika kerajaan memutuskan untuk menyekat pelarian Myanmar daripada masuk, mereka tetap akan mencari jalan kerana pelarian itu terlalu takut untuk tinggal di negara asal mereka.
“Di Myanmar, mereka akan dibunuh. Tetapi di sini, mereka akan ditangkap. Jadi pilihan mereka sama ada untuk dibunuh atau ditangkap, mereka lebih rela ditangkap.
“Oleh itu, kami merayu kepada kerajaan Malaysia untuk melihat isu ini atas dasar kemanusiaan,” katanya.
Bertindak secara beretika, hentikan pilih kasih
Pengarah Eksekutif NGO hak asasi manusia Malaysia, North-South Initiative Adrian Pereira berkata kerajaan Malaysia mesti melakukan perkara yang wajar kerana ia bukan sahaja akan memberi kesan kepada kehidupan pendatang yang tidak berdaya tetapi juga ekonomi negara.
“Hanya kerana mereka tidak menandatangani (mengesahkan Konvensyen Pelarian), tidak bermakna kita tidak boleh berbuat apa-apa.
“Jika Malaysia tidak menunjukkan asas etika yang betul, kita bukan sahaja kehilangan komuniti dunia tetapi juga perniagaan. Pelabur akan mengucapkan selamat tinggal,” tambahnya.
Sambil menyatakan pandangan yang sama, Emilie Palamy Pradchit, pengasas NGO hak asasi manusia serantau Manushya Foundation, turut menuntut solidariti dengan pelarian Myanmar dan Rohingya.
“Bagaimana sebuah negara boleh menuntut solidariti terhadap pembunuhan beramai-ramai yang berlaku di Palestin tetapi (mempunyai) double standard terhadap Rohingya yang beragama Islam?” soalnta.
“Rohingya juga memerlukan sokongan. Terdapat banyak ucapan kebencian yang berlaku terhadap mereka oleh pempengaruh di media sosial. Media harus melaporkan mereka, mengecam ucapan kebencian, dan mempertanggungjawabkan mereka yang bertanggungjawab,” tambahnya.
